Toen de Corona pandemie uitbrak bleek hoe weinig de meeste mensen eigenlijk weten over virussen en bacteriën. Een jaar later lijkt het alsof we nog steeds geen raad weten met die kleine boosdoeners die ons zonder hersenen toch steeds weer te slim af zijn. Hoe geldt dit eigenlijk voor planten in de tuin en wat heeft schilder Rembrandt te maken met zieke tulpen? En hoe kan een hardhouten bloembak helpen om een plantenvirus te stoppen?
Hoe verspreid een virus zich?
Een virus is in tegenstelling tot een bacterie geen levend organisme. Op zichzelf kan een virus niet lang overleven, er is een gastheer nodig om in stand te blijven en zich te vermenigvuldigen. Heel eenvoudig gesteld is het een zakje met genetisch materiaal waarvan wetenschappers het niet eens zijn of een virus echt ‘leeft’. Zelfs bacteriën kunnen geïnfecteerd raken met een virus! Alles wat leeft kan ten prooi vallen aan virussen, dus ook planten in de tuin.
Een virus heeft dus een levend organisme nodig om in stand te blijven. In het geval van COVID-19 is de mens een goede gastheer gebleken, planten en bloemen hebben geen last van dit virus. Er zijn wel andere virussen die bloemen besmetten. Dit komt vaak door de bladluis die overal voorkomt in de natuur. Het virus nestelt zich op de luis, die van plant tot plant gaat en het virus zo verspreid.
Zieke tulpen
Hollandse tulpen komen oorspronkelijk uit Turkije, Nederlanders dachten eerst dat het een eetbare knol was. Helaas, dat viel letterlijk vies tegen, gelukkig kwamen er wel mooie bloemen uit. In de zeventiende eeuw moest er een fortuin worden betaald voor deze prachtige bloemen, zeker tulpen met strepen en vlammen waren erg in trek. Maar hoe ontstond deze bijzondere tekening? Het zou enkele eeuwen duren voordat wetenschappers zouden vaststellen dat gestreepte en gevlamde tulpen in feite zieke tulpen waren. Er bleek namelijk een ‘mozaïekvirus’ te zijn die deze bloemen geïnfecteerd had wat zorgde voor die bijzondere tekening. Tot op de dag van vandaag worden velden met tulpen geïnspecteerd op dit virus.
Er zijn overigens ook gevlamde tulpen die niet ziek zijn, in dit geval is er sprake van selectie van specifieke genetische afwijkingen in tulpen. Deze decoratieve exemplaren worden Rembrandt tulpen genoemd. Waarschijnlijk vanwege de schilderachtige kleuren, want de beroemde schilder Rembrandt heeft nog nooit een tulp geschilderd.
Hoe voorkom je een plantenvirus?
Een bladluis leeft van plantensappen, ze hebben daardoor een scherpe snuit om mee te prikken. Je kunt dit goed zien aan geïnfecteerde komkommers en courgettes. Eerst zal het blad een bijzonder gekleurd patroon laten zien om vervolgens af te sterven. Planten die niet gezaaid maar gekloond worden produceren geen zaden. Ze worden vermeerderd door scheuren of stekken wat de verspreiding van het virus veel eenvoudiger maakt. Om dit te voorkomen worden er weefsels uit topjes van planten zonder virussen gekweekt onder zeer zuivere condities.
Los het op met een hardhouten bloembak
Als je geen steriel laboratorium in huis hebt kun je besmetting nooit helemaal voorkomen. Net als met de Corona maatregelen kun je verspreiding wel beperken. Bijvoorbeeld door hardhouten bloembakken te plaatsen en daar planten of bloemen in te kweken. Bladluizen kunnen dan niet zo eenvoudig meer bij de andere planten komen waardoor je veel besmettingen helpt te voorkomen. Dit geldt niet alleen voor virussen, maar vooral ook voor ongedierte die fungeert als verspreider van ziekten.
Begin met een mooie bloembak van hardhout te plaatsen. Daar komt verse, schone aarde in en de benodigde plantenvoeding. Plant hier zaden die nog niet ontkiemt zijn en kweek deze. Stekjes zijn ook mogelijk, maar die kunnen al besmet zijn, verpotten levert het meeste risico op voor kruisbesmetting omdat een plant inclusief (een beetje) aarde de rest kan besmetten.
Er zijn uiteraard ook middelen die beestjes en bacteriën doden, die wil je in de tuin zoveel mogelijk voorkomen. Want bestrijdingsmiddelen zijn nooit 100% gericht op de vervuilende elementen, ze kunnen ook belangrijke organismen kapot maken. Bacteriën en insecten zijn van groot belang voor een gezond ecosysteem, daarnaast kan dit gif ook gevaarlijk zijn voor mensen en (huis)dieren.
Resistente planten en bloemen
Er zijn planten die specifiek gekweekt zijn op resistentie. Hoewel dit voordeel kan bieden zijn preventieve maatregelen zoals het gebruik van bloembakken en verse materialen zoals aarde de beste methoden om planten en bloemen te beschermen. Daarnaast is verzorging ook van belang. Net zoals mensen met een hoge weerstand en goede gezondheid minder kans hebben op ernstige gevolgen van het Coronavirus, kan sterk plantenleven ook meer verdragen.
Er is geen minimum afstand voor hardhouten bloembakken, toch is 1,5 meter wel aan te bevelen. Niet zozeer voor de besmetting, maar je kunt er als tuinier wel goed omheen lopen!
Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen? Neem dan gerust contact met ons op!
